Búp bê và tiếng Anh

Búp bê và tiếng Anh

Trong tiếng Anh có những câu khó, không phải vì từ khó hay cấu trúc phức tạp mà khó vì cách diễn đạt. Bài báo “Lean in, Barbie” trên tờ The Economist hôm nay có những câu hoàn toàn đúng với nhận xét này.

Ví dụ, câu mở đầu: “Barbie doll prices vary by job, with only a moderate relation to actual salaries”. Đọc vô dễ choáng vì không hiểu nó nói gì cả trong khi từ thì rất dễ.

Búp bê Barbie nổi tiếng thì ai cũng biết rồi. Nhà sản xuất cho ra đời đủ loại, đủ kiểu búp bê, kể cả cho Barbie làm đủ nghề. Búp bê thì giống nhau, chỉ có áo quần bề ngoài và một ít phụ tùng để minh họa cho nghề mà Barbie đang làm thì khác nhau, thế nhưng giá bán mỗi con búp bê như thế lại khác nhau tùy nghề nghiệp Barbie đang khoác vai. Điều lạ là giá bán này không liên quan gì nhiều đến mức lương thật sự mà nghề nghiệp ấy thực lãnh ngoài đời. Cả câu phải diễn giải dài dòng như thế còn dịch như thế nào thì tùy.

Nhưng một khi đã nắm ý chính của tác giả thì các câu sau trở nên dễ: “This can’t simply be explained by the cheap accessories that come with it—why should a miniature plastic laptop be valued so much higher than a chef’s tiny cupcakes?” Nếu vội sẽ không hiểu vì sao lại so sánh giá của “a miniature plastic laptop” với “a chef’s tiny cupcakes”. Đó là bởi miêu tả cô Barbie làm chuyên gia vi tính thì phải cho cô đeo máy tính; còn làm đầu bếp nướng bánh thì phải có bánh trên tay. Cả hai đều là đồ nhựa giả nên giá đâu có chênh lệch bao nhiêu.

Chừng đó thôi nhưng The Economist hay đúng hơn là hai nhà kinh tế cũng rút ra quy luật:  “They conclude that price discrimination is probably at work: sellers exploit parental hopes that a girl playing palaeontologist may grow up to be the real thing, so charge more”. At work là đang phát huy tác dụng. Price discrimination là một khái niệm trong kinh tế học, ấn định giá khác nhau cho các loại khách hàng khác nhau hay tại các thị trường khác nhau mặc dù cùng một sản phẩm hay dịch vụ như nhau (như trong giá vé máy bay chẳng hạn). Hóa ra dân bán Barbie cũng khôn quá.